Tue, 16 April 2024
Your Visitor Number :- 6976726
ਬਣੋ ਬਿਹਤਰ ਮਾਪੇ -ਡਾ. ਗੁਰਦੇਵ ਚੌਧਰੀ
Posted on:- 29-03-2012
ਸਾਰੇ ਮਾਪੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਮਾਪੇ ਉਹ ਸਭ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਉਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਲਈ ਸਹੀ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਬੱਚੇ ਕਾਫੀ ਕੋਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਨਾਂ ਨੂੰ ਜਿਸ ਤਰਾਂ ਢਾਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਹ ਓਦਾਂ ਦੇ ਹੀ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਨਾਂ ’ਤੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਕਰਨ ਦੀ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ’ਚ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ’ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਕਰਨ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ’ਤੇ ਸੋਚ-ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਜਿੱਥੇ ਬੱਚੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਹਿਣਗੇ ਉੱਥੇ ਉਹ ਵਧੀਆ ਮਨੁੱਖ ਵੀ ਬਣ ਸਕਣਗੇ।
ਪਿਆਰ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ੱਕ ਸਾਰੇ ਮਾਪੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਸ ਪਿਆਰ ਦੇ ਬਦਲੇ ਭਵਿੱਖ ’ਚ ਉਨਾਂ ਤੋਂ ਕੋਈ ਉਮੀਦ ਨਾ ਰੱਖੀ ਜਾਵੇ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ’ਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੈ ਬੱਚਾ ਵੱਡਾ ਹੋ ਕੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰੇਗਾ। ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦੇ ਰੂਪ ’ਚ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹਰ ਤਰਾਂ ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਪਿਆਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅਨਕੰਡੀਸ਼ਨਲ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਉਨਾਂ ਦੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ’ਤੇ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਿਚਲਿਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਹੋ। ਨਾਲ ਹੀ ਤੁਹਾਡੇ ਬੱਚੇ ਵੀ ਇਸ ਪਿਆਰ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖੁਦ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਗੱਲਾਂ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸੁਣੋ ਜਦੋਂ ਬੱਚਾ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਛੱਡ ਕੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਗੱਲ ’ਤੇ ਪੂਰਾ ਧਿਆਨ ਦਿਓ। ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸ਼ਾਇਦ ਖੁਦ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਬੱਚੇ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ’ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇ ਰਹੇ ਹੋ ਪਰ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਸਭ ਕੰਮ ਛੱਡ ਕੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਅੱਖ ਨਾਲ ਅੱਖ ਮਿਲਾ ਕੇ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਬੱਚਾ ਖੁਦ ਵੀ ਫਖ਼ਰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰੇਗਾ।
ਪਿਆਰ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ੱਕ ਸਾਰੇ ਮਾਪੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਸ ਪਿਆਰ ਦੇ ਬਦਲੇ ਭਵਿੱਖ ’ਚ ਉਨਾਂ ਤੋਂ ਕੋਈ ਉਮੀਦ ਨਾ ਰੱਖੀ ਜਾਵੇ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ’ਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੈ ਬੱਚਾ ਵੱਡਾ ਹੋ ਕੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰੇਗਾ। ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦੇ ਰੂਪ ’ਚ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹਰ ਤਰਾਂ ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਪਿਆਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅਨਕੰਡੀਸ਼ਨਲ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਉਨਾਂ ਦੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ’ਤੇ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਿਚਲਿਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਹੋ। ਨਾਲ ਹੀ ਤੁਹਾਡੇ ਬੱਚੇ ਵੀ ਇਸ ਪਿਆਰ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖੁਦ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਗੱਲਾਂ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸੁਣੋ ਜਦੋਂ ਬੱਚਾ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਛੱਡ ਕੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਗੱਲ ’ਤੇ ਪੂਰਾ ਧਿਆਨ ਦਿਓ। ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸ਼ਾਇਦ ਖੁਦ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਬੱਚੇ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ’ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇ ਰਹੇ ਹੋ ਪਰ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਸਭ ਕੰਮ ਛੱਡ ਕੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਅੱਖ ਨਾਲ ਅੱਖ ਮਿਲਾ ਕੇ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਬੱਚਾ ਖੁਦ ਵੀ ਫਖ਼ਰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰੇਗਾ।
ਕੁਆਲਿਟੀ ਟਾਈਮ
ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਬੱਚੇ ਦੇ ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਸਮਾਂ ਰਹੋ ਪਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਜਿੰਨਾ ਵੀ ਸਮਾਂ ਬਤੀਤ ਕਰੋ ਉਹ ਕੁਆਲਿਟੀ ਹੋਵੇ। ਬੱਚੇ ਦੇ ਨਾਲ ਘੱਟ ਸਮਾਂ ਗੁਜ਼ਾਰ ਕੇ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਤਾਂ ਜਤਾ ਹੀ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਕਿੰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਸਮੇਂ ’ਚ ਬੱਚੇ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀਆਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ, ਉਸਦੇ ਦੋਸਤਾਂ ਦੇ ਬਾਰੇ, ਉਸਦੇ ਵੱਲੋਂ ਦੇਖੇ ਗਏ ਟੀ ਵੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੇ ਬਾਰੇ ’ਚ ਗੱਲ ਕਰੋ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਹ ਖੁਦ ਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰੇਗਾ।
ਮਨ ਮਰਜ਼ੀ ਵੀ ਕਰਨ ਦਿਓ
ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਮਨ ਮਰਜ਼ੀ ਕਰਨ ਦੀ ਵੀ ਖੁਲ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਹਰ ਵੇਲੇ ਉਸ ਦਾ ਖਿਆਲ ਰੱਖੀ ਜਾਣਾ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨਦਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਪ੍ਰਤੀ ਓਵਰਪ੍ਰੋਟੈਕਟਿਵ (ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਿਆਲ ਰੱਖਣਾ) ਹੋਣਾ ਬੱਚੇ ਦੀ ਅਜ਼ਾਦੀ ’ਚ ਖਲਲ ਪਾਉਦਾ ਹੈ।
ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ
ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਉਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਬੱਚਾ ਖੁਦ ਹੀ ਪਾਲਣ ਕਰੇ। ਤੁਹਾਡੇ ਵੱਲੋਂ ਥੋਪਿਆ ਗਿਆ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਬੱਚਾ ਜਲਦ ਹੀ ਤੋੜ ਦੇਵੇਗਾ। ਏਦਾਂ ਤਾਂ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕੇਗਾ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਨਿਯਮ ’ਚ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰੋਗੇ। ਜੇ ਬੱਚਾ ਰੋਜ਼ ਚਾਕਲੇਟ ਖਾਣ ਦੀ ਜ਼ਿਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਚਾਕਲੇਟ ਖਾਣ ਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੱਸੋ ਕਿ ਅਸੀਂ ਚਾਕਲੇਟ ਹਫ਼ਤੇ ’ਚ ਸਿਰਫ ਇਕ ਵਾਰ ਹੀ ਖਾਵਾਂਗੇ। ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਸ਼ੁਰੂ ’ਚ ਬੱਚਾ ਇਸਨੂੰ ਨਾ ਮੰਨੇ ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਜਦੋਂ ਇਸ ਨਿਯਮ ਬਾਰੇ ਉਸਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਦੱਸੋਗੇ ਤਾਂ ਉਹ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਤੁਹਾਡੀ ਗੱਲ ਮੰਨਣ ਲੱਗੇਗਾ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਨਾਂਹ ਸੁਣਨ ਦੀ ਆਦਤ ਵੀ ਪਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਖੁਦ ਵੀ ਰਹੋ ਜ਼ਾਬਤੇ ’ਚ
ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ’ਤੇ ਦਿ੍ਰੜ ਰਹੋ। ਢਿਲ ਦੇਣ ਨਾਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚਾ ਮਾੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਪੱਲੇ ਬੰਨ ਲਵੇ ਅਤੇ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਨਾ ਲਵੇ। ਜਦੋਂ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ’ਚ ਰੱਖਣ ਦੀ ਗੱਲ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਖੁਦ ਨੂੰ ਵੀ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ’ਚ ਰਹਿਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਇਸ ਤਰਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚਾਰ ਹੋਰ ਹੋਣ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਹੋਰ ਹੋਣ। ਤੁਹਾਡੇ ਆਪਸੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਭਿੰਨਤਾ ਬੱਚੇ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਬੱਚੇ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਲੜਨ, ਗਾਲਾਂ ਕੱਢਣ, ਸਿਗਰਟ, ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰੋ। ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਵੀ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਸੌਣ, ਉੱਠਣ, ਸੈਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ, ਕਿਉਕਿ ਤੁਸੀਂ ਜੋ ਕੁਝ ਵੀ ਕਰੋਗੇ ਬੱਚਾ ਉਸਨੂੰ ਅਚੇਤ ਰੂਪ ’ਚ ਹੀ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰੇਗਾ।
(ਲੇਖਕ ਜਲੰਧਰ ਦੇ ਕਿਡਸ ਸੁਪਰ ਸਪੈਸ਼ਲਿਟੀ ਹਸਪਤਾਲ ’ਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਾਹਰ ਡਾਕਟਰ ਹਨ)
ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਬੱਚੇ ਦੇ ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਸਮਾਂ ਰਹੋ ਪਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਜਿੰਨਾ ਵੀ ਸਮਾਂ ਬਤੀਤ ਕਰੋ ਉਹ ਕੁਆਲਿਟੀ ਹੋਵੇ। ਬੱਚੇ ਦੇ ਨਾਲ ਘੱਟ ਸਮਾਂ ਗੁਜ਼ਾਰ ਕੇ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਤਾਂ ਜਤਾ ਹੀ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਕਿੰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਸਮੇਂ ’ਚ ਬੱਚੇ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀਆਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ, ਉਸਦੇ ਦੋਸਤਾਂ ਦੇ ਬਾਰੇ, ਉਸਦੇ ਵੱਲੋਂ ਦੇਖੇ ਗਏ ਟੀ ਵੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੇ ਬਾਰੇ ’ਚ ਗੱਲ ਕਰੋ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਹ ਖੁਦ ਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰੇਗਾ।
ਮਨ ਮਰਜ਼ੀ ਵੀ ਕਰਨ ਦਿਓ
ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਮਨ ਮਰਜ਼ੀ ਕਰਨ ਦੀ ਵੀ ਖੁਲ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਹਰ ਵੇਲੇ ਉਸ ਦਾ ਖਿਆਲ ਰੱਖੀ ਜਾਣਾ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨਦਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਪ੍ਰਤੀ ਓਵਰਪ੍ਰੋਟੈਕਟਿਵ (ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਿਆਲ ਰੱਖਣਾ) ਹੋਣਾ ਬੱਚੇ ਦੀ ਅਜ਼ਾਦੀ ’ਚ ਖਲਲ ਪਾਉਦਾ ਹੈ।
ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ
ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਉਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਬੱਚਾ ਖੁਦ ਹੀ ਪਾਲਣ ਕਰੇ। ਤੁਹਾਡੇ ਵੱਲੋਂ ਥੋਪਿਆ ਗਿਆ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਬੱਚਾ ਜਲਦ ਹੀ ਤੋੜ ਦੇਵੇਗਾ। ਏਦਾਂ ਤਾਂ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕੇਗਾ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਨਿਯਮ ’ਚ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰੋਗੇ। ਜੇ ਬੱਚਾ ਰੋਜ਼ ਚਾਕਲੇਟ ਖਾਣ ਦੀ ਜ਼ਿਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਚਾਕਲੇਟ ਖਾਣ ਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੱਸੋ ਕਿ ਅਸੀਂ ਚਾਕਲੇਟ ਹਫ਼ਤੇ ’ਚ ਸਿਰਫ ਇਕ ਵਾਰ ਹੀ ਖਾਵਾਂਗੇ। ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਸ਼ੁਰੂ ’ਚ ਬੱਚਾ ਇਸਨੂੰ ਨਾ ਮੰਨੇ ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਜਦੋਂ ਇਸ ਨਿਯਮ ਬਾਰੇ ਉਸਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਦੱਸੋਗੇ ਤਾਂ ਉਹ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਤੁਹਾਡੀ ਗੱਲ ਮੰਨਣ ਲੱਗੇਗਾ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਨਾਂਹ ਸੁਣਨ ਦੀ ਆਦਤ ਵੀ ਪਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਖੁਦ ਵੀ ਰਹੋ ਜ਼ਾਬਤੇ ’ਚ
ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ’ਤੇ ਦਿ੍ਰੜ ਰਹੋ। ਢਿਲ ਦੇਣ ਨਾਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚਾ ਮਾੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਪੱਲੇ ਬੰਨ ਲਵੇ ਅਤੇ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਨਾ ਲਵੇ। ਜਦੋਂ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ’ਚ ਰੱਖਣ ਦੀ ਗੱਲ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਖੁਦ ਨੂੰ ਵੀ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ’ਚ ਰਹਿਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਇਸ ਤਰਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚਾਰ ਹੋਰ ਹੋਣ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਹੋਰ ਹੋਣ। ਤੁਹਾਡੇ ਆਪਸੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਭਿੰਨਤਾ ਬੱਚੇ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਬੱਚੇ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਲੜਨ, ਗਾਲਾਂ ਕੱਢਣ, ਸਿਗਰਟ, ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰੋ। ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਵੀ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਸੌਣ, ਉੱਠਣ, ਸੈਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ, ਕਿਉਕਿ ਤੁਸੀਂ ਜੋ ਕੁਝ ਵੀ ਕਰੋਗੇ ਬੱਚਾ ਉਸਨੂੰ ਅਚੇਤ ਰੂਪ ’ਚ ਹੀ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰੇਗਾ।
(ਲੇਖਕ ਜਲੰਧਰ ਦੇ ਕਿਡਸ ਸੁਪਰ ਸਪੈਸ਼ਲਿਟੀ ਹਸਪਤਾਲ ’ਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਾਹਰ ਡਾਕਟਰ ਹਨ)
Comments
ਹੈਲਥ ਲਾਈਨ
- ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣੋ: ਉਪਜ ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ - ਸ਼ੁੱਭਕਰਮਦੀਪ ਸਿੰਘ
- ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ, ਇਕੱਲਾਪਣ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਰੋਗ : ਕਾਰਣ ਅਤੇ ਨਿਵਾਰਣ
- ਕਰੋਨਾਵਾਇਰਸ:ਡਰਨ ਦੀ ਥਾਂ ਸੁਚੇਤ ਹੋਣ ਦੀ ਲੋੜ -ਡਾ. ਸ਼ਿਆਮ ਸੁੰਦਰ ਦੀਪਤੀ
- ਮਲੇਰੀਆ ਤੋਂ ਬਚਾਓ ਲਈ ਹੋਈਏ ਜਾਗਰੂਕ -ਗੋਬਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ‘ਬਰੜ੍ਹਵਾਲ’
- ਪੰਜਾਬੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦਾ ਬਾਲ ਜਰਨੈਲ ਸੀ ਸਰਾਭਾ - ਰਣਦੀਪ ਸੰਗਤਪੁਰਾ
- ਏਡਜ਼ ਤੋਂ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਹੀ ਬਚਾਅ ਦੀ ਕੁੰਜੀ ਹੈ - ਗੋਬਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਢੀਂਡਸਾ
- ਸੀ-ਸੈਕਸ਼ਨ ਭਾਵ ਸਿਜੇਰੀਅਨ ਜਣੇਪਾ - ਗੋਬਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਢੀਂਡਸਾ
- ਕਲਮ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਹੱਕ ਲਈ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਓ -ਜਸਪਾਲ ਜੱਸੀ
- ਕੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਨਾਲ ਹੀ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਵੇਗੀ ? - ਜਗਸੀਰ ਸਿੰਘ ਟਿੱਬਾ
- ਕਈ ਮਾਨਸਿਕ ਵਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਹੈ : ਐਂਗਜ਼ਾਈਟੀ
- ਚੱਲ ਪਰਤ ਚਲੀਏ -ਡਾ. ਅਮਰਜੀਤ ਟਾਂਡਾ
- ਕਦੇ ਵਿਸਾਖੀ - ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਰੰਗੀਲਪੁਰ
- ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਹਰ ਚੌਥਾ ਸ਼ੂਗਰ ਪੀੜਤ ਭਾਰਤੀ
- ਸਵਾਈਨ ਫਲੂ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ - ਗੁਰਤੇਜ ਸਿੱਧੂ
- ਕੈਂਸਰ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ… -ਵਿਕਰਮ ਸਿੰਘ
- ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਨਵੀਂ ਯੋਜਨਾ: ਜਨਮ ਸਾਥੀ ਯੋਜਨਾ
- ਸ਼ਹੀਦ ਕਿਰਨਜੀਤ ਕੌਰ ਮਹਿਲਕਲਾਂ ਦੀ ਮਨਾਈ 18ਵੀਂ ਬਰਸੀ
- ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਸਭਾ ਮਾਹਿਲਪੁਰ ਵੱਲੋਂ ਸ਼ਾਇਰ ਬੀਬੀ ਬਲਵੰਤ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰੀ ਦਾ ਸਨਮਾਨ
- ਥੈਲਾਸੀਮੀਆ: ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਹੀ ਬਚਾਅ ਹੈ –ਹਰਜੀਤ ਸਿੰਘ
- ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਜੀਵਨੀ ‘ਗੋਲਡਨ ਗੋਲ’ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ
- ਨਿਊ ਯਾਰਕ ਟਾਈਮਜ਼ ਦਾ 6 ਫਰਵਰੀ 2015 ਦਾ ਸੰਪਾਦਕੀ: ‘‘ਮੋਦੀ ਦੀ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ੀ’’
- ਸਵਾਇਨ ਫਲੂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਬਚਾਓ
- ਕੁੜੀਆਂ ਤੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦੇ ਬਿਨ - ਮਲਕੀਤ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ
- ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਿਹਤ ਯੋਜਨਾਵਾਂ-ਵਿਕਰਮ ਸਿੰਘ ਸੰਗਰੂਰ
- ਏਡਜ਼: ਸਿਰਫ਼ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਹੀ ਇਲਾਜ -ਵਿਕਰਮ ਸਿੰਘ
- ਸ਼ੂਗਰ: ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਹੀ ਇਲਾਜ -ਵਿਕਰਮ ਸਿੰਘ ਸੰਗਰੂਰ
- ਕੰਢੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਹੋਈ ਦੁੱਖਾਂ ’ਚ ਤਬਦੀਲ
- ਤਿੰਨ ਰੋਜ਼ਾ ਵਿੱਦਿਅਕ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਸਪੰਨ
- ਭਾਰਤ ਤੇ ਚੀਨ ਦਰਮਿਆਨ ਨਿੱਘੇ ਸਬੰਧ ਦੋਹਾਂ ਮੁਲਕਾਂ ਲਈ ਲਾਭਕਾਰੀ - ਸੀਤਾਰਾਮ ਯੇਚੁਰੀ
- ਅੱਖਾਂ ਦਾਨ, ਮਹਾਨ ਦਾਨ -ਵਿਕਰਮ ਸਿੰਘ ਸੰਗਰੂਰ
- ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਹੁੰਦੈ ਮਾਂ ਦਾ ਦੁੱਧ –ਵਿਕਰਮ ਸਿੰਘ
- ਤਨ ਮਨ ਰਹੇ ਤੰਦਰੁਸਤ -ਪਵਨ ਉੱਪਲ
- ਚਮੜੀ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ -ਡਾ. ਰਜਤ ਛਾਬੜਾ
- ਰਾਤ ਦੇ ਖਾਣੇ ਮਗਰੋਂ ਬੁਰਸ਼-ਡਾ. ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਸਰੀਨ
- ਲਾਇਲਾਜ ਨਹੀਂ ਮਿਰਗੀ -ਡਾ. ਸੁਮੇਸ਼ ਹਾਂਡਾ
- ਵਾਲ ਰੰਗਣ ਦਾ ਖਤਰਾ -ਡਾ. ਪ੍ਰਮੋਦ
- ਹੈਪਾਟਾਈਟਸ ਦੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ, ਬਚਾਅ ਸਕਦੀ ਹੈ ਪ੍ਰਾਣ -ਵਿਕਰਮ ਸਿੰਘ ਸੰਗਰੂਰ
- ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ -ਡਾ. ਜਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗੁੰਬਰ
- ਮਨ ਨਾਲ ਬੇਰੁਖੀ -ਡਾ. ਟੀਐਲ ਚੋਪੜਾ
- ਔਲਾਦ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੇ ਰਾਹ ’ਚ ਅੜਿੱਕਾ -ਡਾ. ਲਖਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
- ਕੁਦਰਤੀ ਨਿਯਮਾਂ ਉਪਰ ਆਧਾਰਿਤ ਇਲਾਜ ਪ੍ਰਣਾਲੀ - ਡਾ. ਜਗਮੇਲ ਸਿੰਘ ਭਾਠੂਆਂ
- ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਲਈ ਯੋਗ -ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ
- ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮਿਆਂ ’ਚ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ -ਡਾ. ਧਰਮਵੀਰ ਗਾਂਧੀ
- ਸਿਰਦਰਦ ਹੋ ਸਕਦਾ ਬ੍ਰੇਨ ਟਿਊਮਰ ਦਾ ਲੱਛਣ -ਡਾ. ਨਵੀਨ ਚਿਤਕਾਰਾ
- ਲੜਕੀਆਂ ਅਤੇ ਗੋਰੇਪਨ ਦੀਆਂ ਕਰੀਮਾਂ -ਡਾ. ਰਿਤੂ ਦੀਪਤੀ
- ਕੰਗਾਰੂ ਕੇਅਰ: ਨਵਜਾਤਾਂ ਲਈ ਵਰਦਾਨ -ਡਾ. ਗੁਰਦੇਵ ਚੌਧਰੀ
- ਬਾਰਡਰ ਲਾਈਨ ਪਰਸਨੈਲਿਟੀ ਡਿਸਆਰਡਰ -ਡਾ. ਗੁਲਬਹਾਰ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ
- ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਦਰਦ ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ 'ਤੇ ਰੱਖੋ ਨਜ਼ਰ -ਡਾ. ਦਿਲਬੰਸ ਸਿੰਘ ਪੰਧੇਰ
- ਯੂਰੀਨਰੀ ਬਲੈਡਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਕਰੋ ਬਚਾਅ -ਡਾ. ਰਘੁਵਿੰਦਰ
- ਸਿਹਤ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਕਦੀ ਨਹੀਂ -ਡਾ. ਰਾਜਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ
- ਕੰਜਕਟੀਵਾਈਟਿਸ ਤੋਂ ਰਹੋ ਸਾਵਧਾਨ -ਡਾ. ਨਵਨੀਤ ਗਰਗ
- ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਤੋਂ ਡਰੋ ਨਹੀਂ -ਡਾ. ਨਵੀਨ ਚਿਤਕਾਰਾ
- ਦਿਲ ਦੀ ਤੰਦਰੁਸਤੀ -ਡਾ. ਕਪਿਲ ਗੁਪਤਾ
- ਡਾਇਬਟੀਜ਼: ਸਿਹਤਮੰਦ ਕਿਵੇਂ ਰਹੀਏ -ਡਾ. ਐਸ ਪੀ ਐਸ ਗਰੋਵਰ
- ਸਾਇਨਸ ਦੇ ਵਾਰ ਕਰੋ ਬੇਕਾਰ -ਡਾ. ਸੰਜੀਵ ਸ਼ਰਮਾ
- ਸਰਵਾਈਕਲ : ਕਿਵੇਂ ਬਚੀਏ -ਡਾ. ਅਨਮੋਲ ਗੁਲਾਟੀ
- ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੇ ਯੋਗਾ -ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ
- ਪੇਟ ਦੀ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ -ਡਾ. ਅਮਿਤ ਸਿੰਗਲ
- ਨੀਮ-ਹਕੀਮ ਦੇ ਚੱਕਰ 'ਚ ਫਸ ਰਹੇ ਨੌਜਵਾਨ -ਡਾ. ਸ਼ਿਆਮ ਸੁੰਦਰ ਦੀਪਤੀ
- ਦੰਦ ਰਹਿਣ ਚਮਕਦੇ -ਡਾ. ਸਿੰਮੀ ਖਨੇਜਾ
- ਜਦ ਸਾਲ 40ਵਾਂ ਚੜ੍ਹਦਾ ਹੈ -ਡਾ. ਸੰਦੀਪ ਜੁਨੇਜਾ
- ਸੀ.ਓ.ਪੀ.ਡੀ. 'ਚ ਰੱਖੋ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ -ਡਾ. ਐੱਚ.ਜੇ. ਸਿੰਘ
- ਅੱਲ੍ਹੜ ਉਮਰ 'ਚ ਕਿਲ ਮੁਹਾਸੇ -ਡਾ. ਰਜਤ ਛਾਬੜਾ
- ਟੀ.ਬੀ. ਪ੍ਰਤੀ ਸੁਚੇਤ ਹੋਣ ਦੀ ਲੋੜ -ਡਾ. ਅਜੇ ਯਾਦਵ
- ਪ੍ਰੋਸਟੇਟ ਕੈਂਸਰ -ਡਾ. ਰਾਜੇਸ਼ ਅਗਰਵਾਲ
- ਸਿਹਤ ਦਾ ਦੁਸ਼ਮਣ ਗ਼ੁੱਸਾ -ਡਾ. ਸੁਮੇਸ਼ ਹਾਂਡਾ
- ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਚੀਏ?
- ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਪੋਲ ਖੋਲਦੀ ਬਾਇਓਪਸੀ -ਡਾ. ਲਖਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
- ...ਜੇ ਹੋਵੇ ਟੈਨਸ਼ਨ -ਡਾ. ਸੰਦੀਪ ਗੋਇਲ
- ਯੋਗ ਨਾਲ ਪਾਓ ਦਹਿਸ਼ਤ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ -ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ
- ਬਣੋ ਬਿਹਤਰ ਮਾਪੇ -ਡਾ. ਗੁਰਦੇਵ ਚੌਧਰੀ
- ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ -ਡਾ. ਸ਼ਿਆਮ ਸੁੰਦਰ ਦੀਪਤੀ
- ਸਿਜ਼ੇਰੀਅਨ: ਕਿੱਥੇ ਖੜੇ ਅਸੀਂ -ਡਾ. ਸੋਨੀਆ ਕੰਬੋਜ
- ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਤੇ ਕਿਡਨੀ ਰੋਗ -ਡਾ. ਸੋਨੀਆ ਕੰਬੋਜ